De schildklier of thyroïd is een vlindervormig orgaan dat behoort tot het endocriene systeem of het systeem van hormoonuitscheidende organen.
De schildklier ligt ter hoogte van de voorzijde van het strottenhoofd in de hals, net onder de adamsappel. Het is een zeer sterk doorbloed orgaan dat bestaat uit 2 kwabben. De kwabben zijn opgebouwd uit follikels (celophopingen) waartussen C-cellen liggen.
De follikels staan in voor de afscheiding van de thyroïd hormonen thyroxine of T4 en het nauw ermee verwante T3 (tri-jodothyronine). Deze hormonen verhogen het energiegebruik van de cellen in het lichaam en zorgen voor een hogere eiwitaanmaak en warmte productie.
De C-cellen van de schildklier maken het hormoon calcitonine aan dat het calciumgehalte in het bloed verlaagt.
Hypothyreoïdie of "trage schildklier" is een endocriene ziekte waarbij de schildklier onvoldoende thyroïd hormoon aanmaakt.
De belangrijkste oorzaak wereldwijd van een te lage aanmaak van thyroïde hormonen (hypothyreoïdie of hypothyroïdie) is een tekort aan jodium opname in de voeding. Deze ziekte komt voornamelijk voor in ontwikkelingslanden. Mensen halen hun jodium uit zeevissen en zeevruchten.
In de meeste Westerse landen wordt Jodium toegevoegd in bakkerszout en in het zout dat men in de winkels koopt. In België wordt dit echter nog niet systematisch gedaan, hoewel de Belgische overheid maatregelen in deze zin overweegt.
Autoimmuunthyreoïditis of de ziekte van Hashimoto is een auto-immune ziekte waarbij het lichaam afweerstoffen maakt tegen de eigen schildklier en is de belangrijkste oorzaak van een te lage hormoon productie van de schildklier in de Westerse wereld. De schildklier zal ontsteken en vernietigt worden door de afweercellen van het lichaam.
De ziekte komt tien tot twintig keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en wordt voornamelijk gezien bij vrouwen van middelbare leeftijd.
De schildklierhormonen zorgen voor een verhoging van het celmetabolisme (de stofwisseling). Indien er te weinig thyroxine wordt geproduceerd zal het celmetabolisme in de lichaamsweefsels vertragen.
De belangrijkste symptomen zijn:
De diagnose van hypothyroïdie kan vermoed worden ahv de symptomen. De diagnose zal bevestigd worden door het niveau van TSH en soms het niveau van het schildklierhormoon thyroxine in het bloed te meten. Een laag niveau van thyroxine en een hoog niveau van TSH wijzen op een te weinig actieve schildklier. De hypofyse zal meer TSH produceren in een poging om de schildklier ertoe aan te zetten meer schildklierhormoon aan te maken.
De TSH-bloedtest speelt ook een belangrijke rol in het opvolgen van hypothyroïdie en in het bepalen van de juiste dosering van de medicatie.
Bovendien wordt de TSH test gebruikt om een subklinische hypothyroïdie (een hypothyroïdie die nog in het beginstadium zit en nog geen symptomen geeft) te diagnosticeren. In dit geval zal het gehalte aan T3 en T4 normaal zijn, maar is het TSH al gestegen.
Hypothyreoïdie is een ziekte die zeer goed kan behandeld worden en vrij snel na het instellen van de behandeling zullen de symptomen verminderen.
De standaard behandeling voor hypothyreoïdie bestaat uit het dagelijks oraal (via de mond) innemen van het synthetische thyroïd hormoon levothyroxine.
Voor het bepalen van de juiste dosis levothyroxine die de patiënt nodig heeft, zal men verschillende malen het gehalte TSH in het bloed controleren en indien nodig de dosis aanpassen.
De behandeling is meestal levenslang.
Levothyroxine is een synthetisch aangemaakte vorm van een lichaamseigen stof.
Indien de juiste dosis wordt ingenomen zijn er geen bijwerkingen.
Een te hoge inname kan dezelfde ziektetekens veroorzaken als hyperthyreoïdie.
Voor het opvolgen van de ziekte zal men op regelmatige basis het TSH niveau in het bloed controleren.