Verstokte rokers komen vaak met argumenten aanlopen die hun verslaving vergoelijken of die een eventueel rookverbod zouden weerleggen. We zetten de vaakst gehoorde excuses even op een rij met hun tegenargumenten:
Dit is een typisch voorbeeld van wat men een whataboutism noemt: een drogredenering die geen weerlegging is, maar de aandacht afleidt van de discussie.
Er zijn verschillende redenen waarom dit argument niet opgaat:
Dit klopt! De individuele vrijheid van een mens is een verworven recht in de moderne democratie.
Helaas is roken niet enkel ongezond voor de roker, maar ook voor de mensen in zijn omgeving.
Passief roken kan een hele lijst van ziektes veroorzaken waarvan er een aantal dodelijk zijn.
Een sterk tegenargument is dan ook: "Als ik gezond wil leven, dan moet ik dat kunnen (door niet te moeten meeroken)!"
Opnieuw een whataboutism.
Deze stelling klopt uiteraard: het is dan ook ten strengste verboden en er staan zeer zware straffen op dronken rijden. Roken daarentegen berokkent ook schade aan anderen maar is wel toegestaan.
Indien men het feit dat roken schadelijk is voor anderen buiten beschouwing laat en men zuiver economisch redeneert is het niet duidelijk of dit waar is of niet.
Rokers zijn omwille van de taksen op tabaksproducten inderdaad een grote bron van inkomsten voor de staat. Langs de andere kant zijn er ook gigantische economische en gezondheidskosten verbonden aan het roken.
Verschillende studies die het onderwerp zuiver economisch bestudeerden kwamen tot tegenstrijdige besluiten, afhankelijk van welke parameters men allemaal in rekening bracht.
De economische baten van het roken voor de maatschappij zijn duidelijk: op elk pakje sigaretten heft de staat taksen die meer dan de helft van de aankoopprijs van het product omvatten.
Daarbij is het bewezen dat rokers gemiddeld 10 tot 15 jaar minder lang leven dan niet-rokers. Dit betekent minder pensioenuitgaven voor de staat. De tabaksindustrie stelt ook mensen te werk.
De kosten die verbonden zijn aan het roken zijn vaak duidelijk, maar er zijn ook een heleboel verborgen kosten die men mee moet rekenen om een correct beeld te krijgen.
De belangrijkste kosten die verbonden zijn aan roken zijn:
Whataboutism nummer 3 in deze lijst.
Auto's veroorzaken inderdaad schade aan anderen door uitlaatgassen. Toch moet dit argument genuanceerd worden:
Deze stelling druist in tegen alle regels van de statistiek: het is niet omdat er rokers zijn die nooit last krijgen van de negatieve effecten dat dit opgaat voor alle rokers. Het is bewezen dat roken een heleboel ziektes veroorzaakt. Dit wil niet zeggen dat alle rokers deze ziektes krijgen. Rokers hebben echter wel een grotere kans op het krijgen van bepaalde ziektes.
Een andere variant van deze uitspraak is: "Roken veroorzaakt geen longkanker want mijn tante/oom/grootmoeder/... is gestorven van longkanker en die had nooit gerookt". Het is niet zo dat roken de enige oorzaak is van longkanker maar het is wel de meest voorkomende oorzaak. Bovendien is het goed mogelijk dat tante/oom/grootmoeder longkanker heeft gekregen omdat hij/zij meerookte.
Volgens dezelfde logica zou men na het éénmaal opwerpen van een muntstuk kunnen zeggen dat het nooit "kop" kan zijn, want nu was het "munt".
Dit is een argument dat ook soms wordt aangehaald door verstokte rokers. De argumentatie (als die er al is) is dan vaak dat de "anti-tabakslobby" deze onwaarheid zou verspreiden.
Los van het feit dat de "anti-tabakslobby" een erg vaag gedefinieerde term is en het niet duidelijk is wie tot deze lobby zou behoren (als ze al bestaat) en waarom de mensen erachter voordeel zouden hebben bij het verbieden of ontraden van het roken en los van het feit dat de tabakslobby wel degelijk bestaat en zéér kapitaalkrachtig is (in 2008 spendeerde de tabakslobby meer dan 29 miljoen dollar in de VS) zijn er erg veel wetenschappelijke studies; die de negatieve effecten van meeroken aantonen.