Mensen met hooikoorts kunnen reageren op één of meer veel voorkomende geïnhaleerde allergenen. Tijdens het proces dat men sensibilisatie noemt, identificeert het immuunsysteem per vergissing het allergeen als een inbreker en produceert het er een antilichaam tegen, wat men het immunoglobuline E (IgE) noemt.
De volgende keer dat men aan het allergeen wordt blootgesteld, lanceert het immuunsysteem een allergische reactie. De IgE antilichamen lokken de vrijlating van inflammatoire chemicaliën uit, met inbegrip van histamine, die de muceuze membranen van uw neus, sinussen en ogen doet zwellen, wat een lopende neus, waterige ogen en niezen veroorzaakt.
Hooikoorts betekent niet noodzakelijk dat men allergisch bent voor hooi. Ondanks de naam wordt hooikoorts meestal nooit uitgelokt door hooi en veroorzaakt het geen koorts. Het kreeg zijn naam begin van de jaren 1800 toen Britse artsen noteerden dat sommige plattelandbewoners begonnen te niezen, te hoesten of jeukende ogen kregen na blootstelling aan gemaaid hooi of gras. In die tijd realiseerden de artsen zich niet dat de mogelijke verdachte een allergische reactie was op pollen of schimmels. Zij noemden de toestand een "koorts" omdat het nervositeit veroorzaakte, één van de oudste Engelse definities van koorts. De meeste hooikoortsreacties worden uitgelokt door seizoensgebonden allergenen of door omgevingsallergenen die het hele jaar aanwezig zijn.
Seizoensgebonden hooikoortssymptomen kunnen veroorzaakt worden door:
Tekenen en symptomen die het hele jaar duren kunnen veroorzaakt worden door:
Erfelijkheid speelt een sleutelrol in het bepalen van wie allergieën krijgt, met inbegrip van hooikoorts. Iemand zal meer gevoelig zijn om hooikoorts te ontwikkelen indien er in zijn of haar familie allergieën en astma zijn.
Hoewel hooikoorts op elke leeftijd kan beginnen bestaat tijdens de jeugd of pubertijd de grootste kans dat men het ontwikkelt. Bij het ouder worden, kunnen de symptomen verergeren of juist verbeteren. De ernst van hooikoorts neigt langzaam te verminderen, dikwijls over verloop van tientallen jaren.
De volgende risicofactoren kunnen het risico op het ontstaan van hooikoorts vergroten: