Meningitis of hersenvliesontsteking is een medisch spoedgeval.
Het is meestal een gevolg van een infectie met een virus of een bacterie. Zelden liggen andere infecties (met een schimmel of parasiet) aan de basis van de ziekte.
Virale meningitis komt voornamelijk voor bij kinderen onder de 5 jaar.
Bacteriële meningitis wordt vooral bij pubers en jongvolwassenen gezien en kan zich snel verspreiden in scholen en studentenkamers.
Meningitis treft elk jaar tussen 10 en 15 op 100.000 mensen.
De ziekte is ook gekend onder de naam 'nekkramp' omwille van het vrij typische symptoom waarbij patiënten hun nek niet meer kunnen buigen.
De typische symptomen zijn plots optredende hoge koorts, erge hoofdpijn en een stijve, pijnlijke nek die niet naar beneden kan gebogen worden.Deze symptomen komen echter niet altijd samen voor.
Vaak gaat dit gepaard met verwarring en slaperigheid. Andere symptomen zijn misselijkheid, braken, diarree, epileptische aanvallen en lichtschuwheid.
Bacteriële meningitis gaat vaak gepaard met puntbloedingen in de huid.
Het verdere verloop van de ziekte is afhankelijk van de oorzaak. Een virale hersenvliesontsteking geneest meestal spontaan. Het herstel kan 1 tot enkele weken duren.
Een bacteriële meningitis kan echter snel levensbedreigende complicaties veroorzaken zoals bloedvergiftiging, orgaanfalen en gangreen. Het is dan ook van het allergrootste belang dat zo snel mogelijk met de behandeling wordt gestart.
Bij baby's verloopt de ziekte vaak atypisch en zijn de enige ziektetekens hoge koorts, niet willen eten, hangerig zijn, blijvend huilen en zeuren, lusteloosheid, slaperigheid en koude benen die pijnlijk kunnen zijn.
Complicaties treden voornamelijk op bij bacteriële hersenvliesontsteking. Meningitis kan leiden tot hersenschade met blijvende gehoor-, leer- en gedragsproblemen, epilepsie en problemen met stappen.
De diagnose van meningitis wordt gesteld door het klinische onderzoek en bijkomende testen, zoals radiografie, CT- en MRI scans en bloedonderzoek.
De definitieve diagnose kan gesteld worden met een lumbaalpunctie waarbij men hersenvocht uit het ruggenmerg haalt en onderzoekt in het laboratorium.
Virale meningitis wordt behandeld met rust en ondersteunende medicijnen. De ziekte geneest vanzelf binnen enkele weken.
Bacteriële meningitis is een ernstige aandoening die een snel ingrijpen vergt met een infuus met antibiotica. De behandeling omvat ook de toediening van cortisonen die de zwelling en druk op de hersenen tegengaan om zo hersenschade trachten te voorkomen.
De prognose voor virale meningitis is meestal goed.
De prognose van bacteriële meningitis is slechter. Bij pasgeborenen is het sterftecijfer 1 op 4. Bij jonge kinderen is dit veel lager(ongeveer 2%) om terug op te lopen met de leeftijd.
Ongeveer 1 op 6 overlevenden loopt definitieve hersenschade op.