Het niet invasieve cardiovasculaire onderzoek beslaat verschillende domeinen. Het is onze bedoeling de geschiedenis in te duiken om na te gaan wanneer en door wie al deze onderzoeken werden uitgevonden en toegepast.
Polsslagmeting
Hiervoor worden meerdere namen gebruikt: polsslag, pols of pulsus. Het kloppen in de slagaders, de voortstuwing van het bloed door het hart, wordt gepalpeerd via wijs- en middenvinger samen en soms wordt ook de ringvinger daaraan toegevoegd. Deze pulsen geven informatie over de snelheid, de kracht en de regelmaat waarmee het hart het bloed rondpompt in het lichaam en kan een idee geven over de vulling van de bloedvaten. Het best wordt gepalpeerd ter hoogte van de pols, vandaar de benaming. Verlies aan polsslag wordt "asphyxie" genoemd.
Bloeddrukmeting
Bloeddruk is uniek in het menselijk psycho-fysiologisch onderzoek. In tegenstelling tot de meeste fysiologische onderzoeken, wordt de bloeddruk meestal indirect gemeten, eerder intermittent dan continu en met een enorme verscheidenheid aan methodes en instrumenten. Omwille van zijn klinische en biologische betekenis is de bloeddruk één van de meest uitgevoerde en onderzochte fysiologische functies.
De bloeddruk is de druk van de bloedvloeistof in de slagaders. Hij wordt via drie getallen weergegeven: de systolische druk of bovendruk, de diastolische druk of onderdruk en de gemiddelde druk. De gemeten getallen geven de druk weer in millimeter kwikdruk (mmHg). Bovendien wordt in moderne toestellen ook de hartslag genoteerd.
Electrocardiogram
Een elektrocardiogram of ECG is de registratie van de elektrische activiteit van de hartspier. Het aan de buitenkant van het lichaam afgeleide ECG is een tijdsregistratie van de resulterende som van alle afzonderlijke potentialen van alle hartspiercellen samen. De gemeten elektrische spanning is in de orde van 1 millivolt en dus is gevoelige apparatuur noodzakelijk. Ook moet de patiënt volledig stilliggen om de meting niet te verstoren door andere spieractiviteit. Uit een ECG kan heel wat informatie verkregen worden over de werking van de hartspier, vooral bij ritmestoornissen. Over de pompwerking van het hart geeft het alleen op indirecte wijze informatie. Bij een zuurstoftekort van de hartspier zijn karakteristieke afwijkingen zichtbaar.
Inspannings-ECG
Een inspannings-ECG, ook wel fietstest of looptest genoemd is een elektrocardiogram dat afgenomen wordt terwijl de patiënt lichamelijke inspanning verricht. Het doel hiervan is om hartstoornissen op te sporen, die uitgelokt worden door inspanning of die daardoor verergeren. Meestal gaat het om ischemie (zuurstoftekort door onvoldoende doorbloeding), maar soms ook om hartritmestoornissen. Meestal wordt er op een ergometer gefietst (een hometrainer die nauwkeurig instelbaar is op geijkte vermogens), soms gebruikt men een loopband die men sneller en steiler kan kan instellen.
Ergo-spirometrie
Ergospirometrie is een diagnostische procedure die continu de ademhaling en het gasmetabolisme meet tijdens een inspanning. Hierdoor kan men de functionele en inspanningscapaciteit bepalen van het cardiopulmonale systeem en van het cardiopulmonale metabolisme. Ergospirometrie bestaat uit de twee componenten spirometrie en ergometrie. Ergospirometrie is een inspanningsonderzoek met behulp van een fiets of loopband, waarbij men, via het ademen in een speciaal daarvoor bestemd masker, de O2-consumptie en de CO2-productie meet. Meestal wordt gelijktijdig ook een inspannings-ECG afgenomen. Het onderzoek kan de oorzaak aantonen van een verminderd prestatievermogen of van een toegenomen kortademigheid bij inspanningen. In wetenschappelijke termen spreekt men vaak ook over het basale metabolisme-onderzoek. Als we ademen absorberen de longen zuurstof uit de omgevingslucht, die dan via het bloed naar alle delen van het lichaam wordt vervoerd. Met de beschikbare proteïnen, vetten en koolhydraten produceren de zuurstofmoleculen koolstofdioxide en water. Tijdens deze oxidatie wordt warmte geproduceerd.
Doppleronderzoek
Het akoestisch Doppler-effect wordt gebruikt bij een perifeer vasculair onderzoek, waarbij men met ultrasoon geluid de snelheid van het bloed waarneemt in de aderen. Een andere toepassing is de ultrasone beeldvorming.