Bof, dikoor of parotitis epidemica is een ziekte die veroorzaakt wordt door een paramyxo-virus. Het is één van de zogenaamde kinderziektes.
De ziekte is zeer besmettelijk en wordt overgedragen via de lucht en via speeksel.
Sinds het bof vaccin beschikbaar is en op grote schaal gebruikt wordt zijn epidemieën zeldzaam. De laatste jaren zijn er echter een aantal epidemieën voorgekomen op universitaire campussen in België en Nederland.
Symptomen treden 2 tot 3 weken na de infectie op. Typisch is de ontstoken en gezwollen speekselklier die duidelijk zichtbaar is voor het oor.
De ontsteking zorgt voor pijn tijdens eten en slikken en komt meestal aan beide zijden voor.
Meestal gaat de infectie gepaard met koorts en hoofdpijn.
In ongeveer 1 op 3 gevallen hebben kinderen na infectie geen symptomen van bof. Ze zijn dan echter wel besmettelijk voor anderen.
In ongeveer 1 op 100 gevallen kan bof bij kinderen ook ontstekingen geven in andere organen, zoals het hersenvlies (meningitis), de hersenen (encefalitis), de eierstokken (oöphoritis), testikels (orchitis, met mogelijks onvruchtbaarheid tot gevolg), de alvleesklier (pancreatitis), de ogen (met mogelijks blindheid tot gevolg) en de oren (met mogelijks doofheid tot gevolg).
Indien de infectie op oudere leeftijd optreedt is de kans op deze complicaties groter. Blijvende problemen zoals onvruchtbaarheid treden echter zelden op, in tegenstelling tot wat algemeen aangenomen wordt.
Bof infectie kan bij een zwangere vrouw een spontane abortus veroorzaken.
De diagnose is door een arts eenvoudig te stellen aan de hand van de typische symptomen.
In twijfelgevallen kunnen laboratorium testen uitsluitsel geven.
Er is geen behandeling voor bof: dikoor moet uitgeziekt worden.
Ondersteunende behandelingen zoals koortswerende en pijnstillende medicijnen kunnen de symptomen verlichten.
Zuurhoudend eten en drinken wordt best vermeden omdat dit de speekselklieren stimuleert, hetgeen pijn doet bij dikoor.
De prognose van bof is meestal uitstekend. Kinderen genezen meestal zonder problemen.
Indien er complicaties optreden kunnen blijvende problemen optreden. Dit is echter zeer zeldzaam.
Encephalitis veroorzaakt door bof kan in uitzonderlijke gevallen dodelijk aflopen.
Vaccinatie tegen bof zit tegenwoordig in het standaard vaccinatie schema dat aan kinderen wordt toegediend.
Het vaccin biedt evenwel geen 100% bescherming zodat gevaccineerde kinderen toch nog de ziekte kunnen krijgen, eventueel op latere leeftijd.