WebiMed.net

Medische Informatie en Gezondheid

1890 - 1899

1892

Het Canadese parlement keurde een wet goed die niet alleen abortus verbood, maar ook de verkoop, de distributie en de reclame van voorbehoedsmiddelen. Een groot aantal vrouwen bleef echter voor abortus gaan.

De Nederlandse arts Johannes-Jan Rutgers (1850-1924) was een van de meest markante figuren binnen de Nederlandse seksuele revolutie. Hij was voorstander van rasverbetering en eugenetica en ijverde stevig voor het toegankelijker maken van betrouwbare contraceptie. Volgens hem waren de voorbehoedsmiddelen voor de moderne mens een onderdeel van de bevrijding uit het keurslijf van een onnatuurlijke moraal. Net als zijn collega Aletta Jacobs (1854-1924) hield hij een speciaal spreekuur voor geboortebeperking, waarin hij het pessarium occlusivum of de gesloten vrouwenring verdeelde. Rutgers publiceerde in 1905 het boek 'Rasverbetering en bewuste aantal beperking; kritiek van het Malthusianisme en van het Nieuw-Malthusianisme', waarin hij een lans brak voor geboortebeperking bij minder begoeden. Hij voerde ook actie tegen de strafbaarheid van abortus.

Enkele andere publicaties:

  • 1900: Een boek voor jonge vrouwen en meisjes, wenken voor het geslachtsleven.
  • 1916: Het geslachtsleven van den man.
  • 1922: Das Sexualleben in seiner biologischen Bedeutung als ein Hauptfaktor zur Lebensenergie für Mann und Weib, für die Pflanzen und für die Tiere.

1895

Men beschouwt de Duitse gynaecoloog Alfred Dührssen (1862-1933) als een van de grondleggers van de moderne gynaecologische chirurgie. Hij stond bekend om zijn vaginale ingrepen. Als eerste omschreef hij in 1895 een colpotomie als methode voor vrouwelijke sterilisatie.

De meeste lokale contraceptiva (schuimtabletten, gels, crèmes, vaginale zetpillen) bevatten het chemisch element boor. Dat product doet de beweeglijkheid van sperma dalen of immobiliseert het zelfs volledig. In combinatie met andere chemische stoffen werkt het zelfs zaaddodend, waardoor een bevruchting verhinderd wordt. In 1895 bestempelde de Amerikaanse arts William Pawson Chunn (1854-1943) boor als een geschikt middel voor vaginale zetpillen. Boor en zijn verbindingen waren in de vroege volksgeneeskunde reeds als contraceptivum gekend. In 1709 raadde de Venetiaanse arts Carolus Musitanus (1635-1714) de vrouwen aan om kort voor of kort na het vrijen een wilgendrankje te drinken met boor, waardoor conceptie vermeden kon worden.

De Duitse arts, schrijver en sexuoloog Magnus Hirschfeld (1868-1935) schreef in 1928 in dat verband het volgende in zijn boek Contraception - Preparations and Methods:

Voordat u anticonceptiesponsjes gebruikt, moet u ze goed doordrenken met aluin, boorzuur, melkzuur of azijnzuur.

De Amerikaanse socioloog en econoom Norman Edwin Himes (1899-1949), die Professor was aan de Colgate University in Hamilton, New York, staat bekend om zijn werk over de medische geschiedenis van anticonceptie. Zijn onderzoek richtte zich naar "bevolkingsproblemen, de geschiedenis van anticonceptie en van de anticonceptiebeweging, en huwelijk en familierelaties". In 1950 publiceerde hij zijn Practical Birth-Control Methods, waarin hij het volgende schreef over het element boor:

"Een verzadigde boorzuuroplossing zou een goed medium zijn voor het bewaren van natuurlijke huidcondooms."

1896

'Karezza' staat voor langdurige, bewegingloze geslachtsgemeenschap zonder ejaculatie. Eenmaal in de vagina ingebracht, wordt de penis een uur lang bewegingloos gehouden. De Amerikaanse gynaecologe Alice Stockham (1833-1912) beschreef deze methode in 1896 voor het eerst. Via meditatie moest het paar zijn geest verheffen en het lichaam laten wegebben, waardoor ejaculatie voorkomen werd. De geslachtsgemeenschap eindigde als de penis verslapte. Stockman promootte Karezza om meerdere redenen:

  1. Als contraceptie, ze was tegen abortus maar ze wilde dat vrouwen hun zwangerschap konden controleren;

  2. Voor de sociale en politieke gelijkheid van vrouwen, ze meende dat ‘Karezza mannen’ hun vrouwen nooit zouden verkrachten, maar wel fatsoenlijk zouden behandelen;

  3. Plezier in het huwelijk en dus huwelijkse trouw, waarmee ze een oplossing dacht gevonden te hebben voor falende huwelijken.

In 1896 startten de gebroeders Richard en Edward Chrimes een postorder-bedrijf in Londen voor de verkoop van ‘Lady Montrose's Miraculous Female Tabules’, een eenvoudig bloedtonicum, dat ze echter adverteerden als abortief middel. De vrouwen die het middel kochten werden door de broers gechanteerd via een brief:

"Ik ben in het bezit van uw brief waarmee ik duidelijk kan bewijzen dat u de afschuwelijke misdaad van abortus hebt gepleegd of wilde plegen, om de geboorte van een kind trachten te voorkomen. Dit is een crimineel feit dat bestraft wordt met dwangarbeid en er zijn al juridische procedures tegen u opgestart en uw onmiddellijke arrestatie zal vrij vlug volgen, tenzij u mij voor de volgende dinsdagochtend de som van 2 pond en 2 shilling stuurt."

In de buurt van Trafalgar Square plaatsten ze een brievenbus, de ingehuurde griffier moest de brieven ophalen en naar Brighton brengen. De hele zwendel stortte in toen een magazijnier de aan zijn vrouw gerichte brief opende en ermee naar de politie trok. Toen hij de post wilde ophalen, werd de onwetende griffier gearresteerd. In de brieven die hij die dag verzameld had vond men meer dan 250 pond. De broers werden veroordeeld wegens afpersing en vlogen de gevangenis in. Op twee jaar tijd hadden ze meer dan tienduizend namen verzameld. Hun bedrijf was slechts een van de vele, die met soortgelijke medicatie leurde. Maar wel waren ze de enigen die hun klanten afpersten. Verbazingwekkend was dat alleen al bij hen, meer dan tienduizend vrouwen een einde wilden maken aan hun zwangerschap.

1897

Aan het einde van de 19de eeuw publiceerde de British Medical Association het boek 'Secret Remedies: What they Cost and What they Contain'. Aangekochte farmaceutische specialiteiten werden chemisch geanalyseerd. Samen met de gebruiksinstructies en aankoopprijzen, werden de resultaten daarvan vervolgens gepubliceerd. Het bleken mengsels van ijzerverbindingen, aloë, verschillende specerijen, laxeermiddelen en polei-olie. Sommige van deze menstruatie-opwekkende middelen waren gevaarlijk, wat duidelijk bewezen werd toen er een massale loodvergiftiging uitbrak in Groot-Brittannië. Alerte vrouwen uit Sheffield merkten op dat zwangere vrouwen aborteerden na het drinken van leidingwater uit loden buizen. Dit stimuleerde het illegale gebruik van de lood bevattende pleister diachylon als abortusmiddel. Het eerste geval werd in 1898 gemeld, toen een jonge getrouwde vrouw het gebruik ervan toegaf. Diachylon werd pas in 1917 op de lijst van giftige producten geplaatst. Vlak voor Wereldoorlog I bekende een apotheker dat hij jaarlijks 500 individuele dosissen diachylon had verkocht.

1898

Algemeen beschouwt men James Marion Sims (1813-1883) als de vader van de Amerikaanse gynaecologie. Hij bedacht het eerste vaginale speculum en was de eerste die succesvol een recto/vaginale fistel herstelde. Hij bedacht clitoridectomie als behandeling van vrouwelijke psychische stoornissen en ovarectomie gebruikte hij voor een verscheidenheid aan irrelevante omstandigheden.

Vanaf 1898 experimenteerde de Belgische arts Arhens met zijn ‘Sterilett’, die voor de gebruikster zowel qua zekerheid als qua comfort een verlichting betekende en vergeleken met de conventionele methoden een heuse verbetering was.

In 1902 schreef de uitvinder:

"Het is een betrouwbaar apparaat om conceptie te voorkomen, en het kan maanden in de baarmoeder blijven zonder dat men het moet verwijderen en zonder dat het schade berokkent aan de vrouw.”

De Sterilett bestond uit een 7cm lange verzilverde of vernikkelde metalen staaf, die eindigde in twee verende armen, met een knopvormige verdikking aan het uiteinde, waarmee houvast werd gegeven in de baarmoeder. De staaf was gefixeerd op een metalen ring, met een wegklapbare plaat voor de baarmoedermond.

In het boek 'King's American Dispensatory' van de Amerikaanse eclectische arts Harvey Wickes Feller (1865-1927) en zijn landgenoot apotheker John Uri Lloyd (1849-1936) werd een theemengsel van biergist en polei als een ‘veilig en zeker abortie-middel’ aanbevolen.

1899

In Indiana bond de Amerikaanse arts Harry C. Sharp (1870-1940) de zaadleiders af van een mannelijke gevangene, die beweerde dat hij een masturbatieprobleem had. Acht jaar lang en met succes lobbyde Sharp bij de regering om dergelijke sterilisaties bij alle 'ongeschikte' personen te verplichten.

Een onderzoek van Elaine Farrel van de Queen's University Belfast wees uit dat armoede, honger en schaamte duizenden Ierse vrouwen naar kindermoord dreef in de 19de eeuw. Tussen 1850 en 1900 identificeerde de Ierse historica meer dan 4.600 gevallen van vermoedelijke kindermoord.

In 1899 werd het pessarium in Duitsland verboden en was de invoer ervan strafbaar.